Crowdfunding – aktualizacja stanu prawnego (I)

29 września 2022

Znajdujemy się w okresie istotnych zmian stanu prawnego w zakresie finansowania społecznościowego na cele gospodarcze, czyli crowdfundingu komercyjnego. Dla porządku, przypomnijmy, że w uproszczeniu crowdfunding komercyjny polega na organizowaniu lub prowadzeniu zbiórki publicznej środków finansowych, najczęściej za pośrednictwem Internetu, z przeznaczeniem na wskazany cel związany z działalnością gospodarczą zbierającego. W odróżnieniu od popularnych zbiórek internetowych o charakterze charytatywnym lub konsumenckim, crowdfunding komercyjny wymaga większego zaangażowania organizacyjnego, przygotowania odpowiedniej dokumentacji prawnej i ofertowej, a zwykle także skorzystania z usługi zewnętrznego operatora serwisu kojarzącego ofertę zbierającego środki finansowe z potencjalnymi inwestorami lub pożyczkodawcami (tzw. platformy crowdfundingowe, których coraz więcej działa w naszym kraju).

Do listopada 2021 r. prowadzenie crowdfundingu komercyjnego (w tym także świadczenie usług w tym zakresie innym podmiotom) w Polsce było w wielu istotnych aspektach działalnością prawnie nieuregulowaną, dozwoloną w zakresie, w jakim nie naruszała ona przepisów innych dziedzin, w tym przepisów o publicznym oferowaniu instrumentów finansowych, kodeksu cywilnego, kodeksu spółek handlowych, prawa o ochronie konsumentów lub prawa bankowego. W listopadzie zeszłego roku weszło w życie Rozporządzenie UE 1503/2020, które stosowane bezpośrednio w polskim porządku prawnym, reguluje prowadzenie crowdfundingu komercyjnego w dwóch podstawowych obszarach: (i) udzielania/zaciągania pożyczek oraz (ii) subemisji zbywalnych papierów wartościowych, dokonywanych za pośrednictwem platform crowdfundingowych. W pozostałym zakresie, nie objętym unijnym Rozporządzeniem, crowdfunding pozostawał w Polsce nieuregulowany, to jest dozwolony, o ile nie naruszał innych przepisów prawa krajowego. Jednak ustawa z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która wykonuje i uzupełnia przepisy unijnego Rozporządzenia, faktycznie zakazuje świadczenia usług z zakresu crowdfundingu na cele gospodarcze w inny sposób, niż jako dostawca usług finansowania społecznościowego w rozumieniu Rozporządzenia 1503/2020, pod groźbą kary grzywny do 5 mln. zł. Tym samym, z zastrzeżeniem okresu przejściowego z art. 48 Rozporządzenia 1503/2020, aktualne prawo krajowe zakazuje świadczenia usług z zakresu crowdfundingu dotychczas nieuregulowanego, czyli na przykład świadczenia usługi prowadzenia platformy crowdfundingowej ograniczonej do informowania o ofertach publicznych papierów wartościowych prowadzonych przez samych emitentów (a więc bez usługi subemisji tych papierów wartościowych, określonej w Rozporządzeniu unijnym), a właśnie z takimi platformami crowdfundingu często mamy do czynienia w Polsce. 

W uzupełnieniu do powyższego, warto przypomnieć, że zgodnie z art. 48 oraz art. 93 Ustawy z 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, począwszy od 10 listopada 2023 r., z możliwości publicznego oferowania zostaną wyłączone udziały spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.